W gąszczu codziennych spraw zapominamy o znaczeniu miejsc, które są ważne w tworzeniu obrazu przeszłości i teraźniejszości, choć znajdują się one obok nas. Mało kto w naszej szkole wie na przykład, kim jest Antoni Derwiński. Pomysł projektu dydaktycznego “Pamięci porucznika Antoniego Derwińskiego”, pojawił się na skutek pytania ucznia, który przy okazji składania kwiatów pod pomnikiem Patrona naszej szkoły, Adama Mickiewicza, zapytał o usytuowaną nieopodal tablicę pamiątkową, na której umieszczone są informacje o poruczniku. Dociekliwy młody człowiek nie mógł wiedzieć, że owa tablica oraz umieszczony obok niej dąb pojawiły się w bliskiej przestrzeni budynku szkoły w kwietniu 2010 roku.
Odbyło się to w ramach obchodów 70 rocznicy Zbrodni Katyńskiej. Wtedy właśnie miała miejsce najpierw uroczystość poświęcenia 43 Dębów Pamięci oraz Ziemi Katyńskiej w ramach ogólnopolskiego projektu pod Honorowym Patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego “Katyń Ocalić od zapomnienia”. Dęby Pamięci trafiły do wielu szkół, jeden z nich do I Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza w Olsztynie. Czas jednak nieuchronnie płynie, a pamięć ludzka jest nietrwała. Została tablica pamiątkowa, dąb, jednak kontekst wydarzenia oraz najważniejsza postać, pan Antoni Derwiński, przestały funkcjonować w świadomości. Oczywiście ważna w naszej historii data 10 kwietnia 2010 roku jest obecna w narracji młodego pokolenia, ale zupełnie przypadkowo codzienność upomniała się o postać porucznika. Przystąpiliśmy więc do działania. Dotarliśmy do informacji z kroniki szkolnej oraz skontaktowaliśmy się z osobami, które 20 kwietnia 2010 roku brały udział w wydarzeniu posadzenia Dębu Pamięci i ufundowania tablicy pamiątkowej. Niestety nasz nieoceniony historyk, pan Andrzej Koziełło, zmarł w 2014 roku, a to on właśnie dysponował dużą wiedza na temat całego wydarzenia. Jednak z zebranych informacji wynikało, że do naszej szkoły uczęszczał syn zamordowanego w 1940 roku w Charkowie porucznika, pan Janusz Derwiński. Niestety on też już nie żyje. Wówczas zwróciliśmy się z prośbą o pomoc do Muzeum Katyńskiego w Warszawie. Dzięki przeprowadzonej kwerendzie uzyskaliśmy materiały dotyczące kariery zawodowej, a także życia prywatnego Antoniego Derwińskiego. Na zachowanych fotografiach widzimy młodego człowieka, dowódcę pułku z godnością wypełniającego wojskowe obowiązki oraz utrwalone sceny z jego życia rodzinnego, ślub, spacery z żoną czy zdjęcia porucznika w roli szczęśliwego ojca. Ten zarchiwizowany przez Muzeum Katyńskie materiał, który opracowaliśmy w formie prezentacji, stał się doskonałym sposobem, by powrócić do przeszłości. Praca z fotografiami polegała na wyznaczeniu zadania, przybliżającego sylwetkę młodego człowieka, z zaszczytem wypełniającego swoje obowiązki, którego życie nie tylko zawodowe, ale także prywatne, w nieoczekiwany sposób przerwała zbrodnia wojenna. Polecenie brzmiało następująco :
Na podstawie zgromadzonych w prezentacji materiałów oraz wiedzy historycznej, stwórz w wybranej przez siebie formie o charakterze literackim tekst opowiadający o życiu Antoniego Derwińskiego. Staraj się zachować realia czasów, w których żył on lub jego rodzina. Możesz wykorzystać zdjęcia i inne materiały, jeśli uznasz je za przydatne. Masz czas do 31 maja. Na najlepszych czekają nagrody!
Dopuszczalna jest praca w małych zespołach.
Powodzenia!
W efekcie działań powstały przejmujące teksty poetyckie, co ciekawe historia porucznika ożyła w formie dialogów, wpisów, komentarzy, przy wykorzystaniu Facebooka. Naturalna ludzka ciekawość sprawiła, że uczestnicy projektu zaczęli łączyć ze sobą różne informacje i tworzyć pełen empatii literacki apokryf. Do działań włączyli się także nauczyciele historii, a na szkolnym korytarzu przygotowano, dzięki pomocy szkolnej biblioteki, informacje dotyczące sylwetki porucznika.
Dzięki projektowi okazało się, że Antoni Derwiński to człowiek przynależący do naszej szkolnej społeczności i wciąż pamiętamy o jego życiu uwikłanym w tragiczny finał wojny. Pomyślcie o nim czasem, jak będziecie przechodzić obok tablicy pamiątkowej i rosnącego obok niej, jeszcze niewielkiego, dębu.
Antoni Derwiński 1913- 1940, oficer VII pułku piechoty w Wilnie, w 1939 roku brał udział w obronie Lwowa, dowódca pułku 205. Internowany w Starobielsku. Umieszczony na Liście Katyńskiej, str. 272. Spoczywa na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie.
Prezentacja o poruczniku Antonim Derwińskim